Λόφος της Αγριάνιστας.
Η ιστορία του χωριού από την προϊστορική εποχή και μέχρι σήμερα σίγουρα είναι συνδεδεμένη, λόγω της θέσεως που κατέχει, τόσο με την ιστορία της πόλης των Σερρών, όσο και της γύρω περιοχής. Όπως δε προϊστορικοί οικισμοί βρέθηκαν στο Άγιο Πνεύμα, Χρυσό, Τούμπα, Δήμητρα, Θολό κ.α. έτσι και στο Νέο Σούλι βρέθηκε παρόμοιος οικισμός. Συγκεκριμένα στο λόφο της ¨Αγριάνιστας¨ και στην γύρω απ’ αυτόν περιοχή βρέθηκαν δυστυχώς μόνο επιφανειακά ευρήματα (απολεπίσματα πυριτόλιθου, όστρακα διάφορα διακοσμημένα με γραφίτη, όστρακα μελαμβαφή κι όστρακα από αγγεία καθημερινής, φιάλες τροπιδωτές, ίχνη κατεργασίας μετάλλων κ.α.) που είναι λείψανα της παρουσίας και δράσης του ανθρώπου και προσδιοριστικά στοιχεία της κάθε εποχής για την Αρχαιολογική επιστήμη κι αποτελούν ισχυρά ενδεικτικά στοιχεία και μαρτυρίες ώστε να πείθουν χωρίς καμιά αμφιβολία για την ύπαρξη Προϊστορικού οικισμού με ανθρώπινες δραστηριότητες τουλάχιστον από την Ύστερη Νεολιθική εποχή ( 4000 π.Χ. μέχρι 2800 π.Χ.)
. . .
Αρχαιολογικά Ευρήματα και μελέτες.
Τα διάφορα αρχαιολογικά ¨ευρήματα¨ και σχετικές μελέτες των ειδικών, που αποτελούν και τις μόνες επιστημονικά τεκμηριωμένες μαρτυρίες και επιβεβαιώνουν ότι στον λόφο της ¨Αγριάνιστας¨ υπήρξε Προϊστορικός οικισμός είναι τα παρακάτω:
- Για πρώτη φορά γίνεται επιστημονική ανακοίνωση σε επίσημη βιβλιογραφία, (Αρχαιολογικό Δελτίο (ΑΔ) Νο 23 (1968)) ότι από τον Προϊστορικό οικισμό του Ν. Σουλίου ¨ περισυνελέγησαν όστρακα υστέρας νεολιθικής εποχής…¨ καθώς ¨ … πρωϊμου χαλκογραφίας (γραπτά, εγχάρτα και μετά διακοσμήσεως γραφίτου)¨. ¨οπως δε είναι γνωστό η ¨Ύστερη Νεολιθική εποχή¨ τοποθετείται από τους αρχαιολόγους στο 4000 – 2800 π.Χ. και ¨πρώιμη Χαλκογραφία¨ στο 2800 – 2000 π.Χ.
- Την ίδια ώρα έχει και ο αείμνηστος ιστορκός και λογοτέχνης συμπατριώτης μας Γιώργιος Καφταντζής στην εργασία του ¨Οι φυλές της περιφέρειας Σερρών κατά τους προϊστορικούς χρόνους όπου γράφει: ¨ Ο οικισμός στο λόφο της Αγριάνιστας χρονολογείται στην εποχή του χαλκού ίσως και παλαιότερη (2800 – 1100 π.Χ.) ¨
- Για τον λόφο της Αγριάνιστας και τα ευρήματα ο επίσης Σερραίος Δημήτρης Σαμσάρης αρχαιολόγος ( πρώην καθηγητής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης) σε σχετική εργασία του γράφει:
. . .
